21 Ιουλ 2008

Franco Basaglia: Η μεγάλη μορφή της αντιψυχιατρικής

 ...






Ο Franco Basaglia, τα γραπτά του και το έργο του, είναι το θέμα της σημερινής μας ανάρτησης*. Για όσους δεν έτυχε ν' ακούσετε ποτέ τίποτα γι' αυτόν, υπήρξε ο χαρισματικός καθοδηγητής του κινήματος της δημοκρατικής ψυχιατρικής στην Ιταλία. Ήταν καθηγητής Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο της Padua και διετέλεσε διευθυντής των ψυχιατρείων της Gorizia κι αργότερα της Trieste. Κατάφερε να καταργήσει τα ψυχιατρεία στην Ιταλία και να προωθήσει τη φροντίδα των ψυχικά πασχόντων σε δομές της κοινότητας. Οι απόψεις του θεωρούνται ακόμα και σήμερα καινοτόμες και σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας, οι θεωρίες του δεν διδάσκονται, μιας κι εξακολουθούν ν' αποτελούν απειλή για τον υπάρχοντα ιδρυματικό χώρο. Στo βιβλίο του "Scriti 1953-1968", γράφει μεταξύ άλλων:


"Για να αποκατασταθεί ο ιδρυματοποιημένος που φυτοζωεί στα άσυλα μας, είναι επομένως σημαντικό το να αγωνιστεί κανείς, ώστε να του αφυπνίσει ένα συναίσθημα εναντίωσης στην εξουσία που τον έχει ως τώρα καταστρέψει και ιδρυματοποιήσει. Απ' το ξύπνημα αυτού του συναισθήματος, το συναισθηματικό κενό στο οποίο ο άρρωστος έχει ζήσει για χρόνια, θα γεμίσει από τις προσωπικές δυνάμεις της αντίδρασης, της σύγκρουσης, της επιθετικότητας, την οποία -μόνο- θα είναι δυνατόν να κάνει μοχλό πίεσης για την αποκατάστασή του.

Αυτό δεν σημαίνει χάος και αναρχία. Σημαίνει να γνωρίζεις την ισχύ της εξουσίας, σαν συντονιστικό στοιχείο, σαν σημείο στήριξης, σαν πηγή προστασίας όταν είναι απαραίτητο κι όχι σαν απόλυτη αυθεντία, επιβολή, έλεγχο. Σημαίνει μια εξουσία που κινείται σ' ένα τέτοιο επίπεδο ώστε να καταφέρνει να διατηρεί και να αντιμετωπίζει τη σταθερή σύγκρουση στη σχέση μ 'αυτόν που την εμπιστεύεται. Σημαίνει ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση αμοιβαίας έντασης στην οποία, λαμβάνει υπόψη και την ανάγκη για ελευθερία του καθενός ατόμου."


Ίσως ν' αναρωτηθείτε γιατί τώρα όλα αυτά, αλλά η απάντηση είναι πολύ απλή. Ενώ κάποιοι από μας, προγραμματίζουμε διακοπές και σκεφτόμαστε ονειρικά τοπία, άλλοι συνάνθρωποι μας περνούν την πόρτα του ψυχιατρείου κι έρχονται αντιμέτωποι με τον απόλυτο εξευτελισμό της καθήλωσης, χημικής και φυσικής, με το πρόσχημα της προστασίας του κοινωνικού συνόλου απ' αυτούς, αλλά και των ίδιων απ' τον "κακό" εαυτό τους. 

Στη Διακήρυξη της Πανελλήνιας Επιτροπής Ατόμων με Ψυχιατρική Εμπειρία, που διάβασα πρόσφατα, υπάρχουν πολλά αιτήματα που αφορούν όσα ο Basaglia αναφέρει στο παραπάνω κείμενο και ζητείται η ενεργή υποστήριξη όλων των σκεπτόμενων ανθρώπων (που μπορούν να επικοινωνήσουν για περισσότερες πληροφορίες στο e-mail: freemindgr@gmail.com). 

Ταυτόχρονα είναι σε εξέλιξη μια κίνηση που ξεκίνησε απ' το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Πανελλαδική Συσπείρωση για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και αφορά στην ποινικοποίηση της καθήλωσης (περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://www.psyspirosi.gr/keimena/kathilosi.htm) , η οποία με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. Θα 'θελα λοιπόν, όσοι περνάτε απ' το blog, να λάβετε γνώση του θέματος κι αν σας ενδιαφέρει να κάνετε και κάτι παραπάνω. 

Πιστεύω πως το ζήτημα μας αφορά όλους και κανείς δεν πρέπει να κλείσει τα μάτια μπροστά στη φρίκη που βιώνουν καθημερινά τόσοι συνάνθρωποι μας. Δυστυχώς, ο Basaglia, όταν ζητάει Eλευθερία, είναι και σήμερα, πιο επίκαιρος από ποτέ. Κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια, από τότε που έγραψε αυτά τα λόγια. "H Eλευθερία είναι θεραπευτική".-



*αφιερωμένο στον Ανέστη Μ.

Related Posts with Thumbnails