19 Νοε 2008

Κοκκινοσκουφίτσα: μια ψυχαναλυτική προσέγγιση










Στην Α., που ξέρει να γράφει υπέροχα παραμύθια και στον Α., που μπορεί να γράφει παραμύθια όταν τελειώνουν τα παραμύθια...

Διάλεξα σήμερα να σας παρουσιάσω ένα αγαπημένο βιβλίο, μέσα από ένα πασίγνωστο παραμύθι. Ο μαγικός κόσμος των παραμυθιών, με τις πριγκίπισσες, τις μητριές, τα στοιχειωμένα δάση, τους σοφούς βασιλιάδες, τους νάνους και τις μάγισσες, υπήρξε άλλωστε πάντοτε, αναπόσπαστο τμήμα της παιδικής μας ηλικίας. Όταν μεγαλώνουμε όμως, κάποιοι τ' αφήνουμε πίσω μας όλα αυτά και κάποιοι άλλοι όχι. Κάποιοι σκεφτόμαστε απλώς τα κρυφά νοήματά τους, τα μηνύματα που μας περνούσαν και κάποιοι πηγαίνουν ακόμα βαθύτερα. Ο παιδοψυχολόγος Μπρούνο Μπετελχάιμ, έκανε αυτό ακριβώς. Έγραψε ένα βιβλίο, για να βοηθήσει εμάς τους ενήλικες να κατανοήσουμε την αναντικατάστατη σημασία των παραμυθιών. Αποκαλύπτοντας μας, το αληθινό τους περιεχόμενο, μας δείχνει τον τρόπο που μπορούν να φανούν χρήσιμες για τα παιδιά οι ιστορίες αυτές, τους μηχανισμούς που δρουν συνειδητά ή υποσυνείδητα, για να τα στηρίξουν και να τ' απελευθερώσουν τελικά απ' τους φόβους και τις αγωνίες τους, για τον κόσμο που τα περιβάλλει. Πέρα απ' αυτό όμως, διαβάζεται με μεγάλο ενδιαφέρον, κυρίως επειδή μας δείχνει τι υπάρχει πίσω απ' τις απλές λέξεις.. Για πάμε λοιπόν, να κάνουμε μια διαφορετική ανάγνωση της "Κοκκινοσκουφίτσας". Κι ίσως για πρώτη φορά, να δείτε "αλλιώς" το αγαπημένο σας παραμύθι...

"Η Κοκκινοσκουφίτσα είναι σε μεγάλο βαθμό ένα παιδί που παλεύει ήδη με τα προβλήματα της εφηβείας για τα οποία δεν είναι έτοιμη συναισθηματικά, επειδή δεν έχει ακόμα υπερνικήσει τις οιδιπόδειες συγκρούσεις της (...) Η Κοκκινοσκουφίτσα θέλει ν' ανακαλύψει πράγματα, όπως υποδεικνύουν οι προειδοποιήσεις της μητέρας της να μην κρυφοκοιτάζει. Παρατηρεί ότι κάτι πάει στραβά όταν η γιαγιά της 'φαίνεται πολύ παράξενη', αλλά μπερδεύεται επειδή ο λύκος έχει μεταμφιεστεί με τα ρούχα της γιαγιάς. Η Κοκκινοσκουφίτσα προσπαθεί να καταλάβει όταν ρωτά τη Γιαγιά για τα μεγάλα αυτιά της, παρατηρεί τα μεγάλα μάτια, απορεί για τα μεγάλα χέρια, το φρικτό στόμα. Εδώ έχουμε απαρίθμηση των τεσσάρων αισθήσεων: ακοή, όραση, αφή και γεύση. Το παιδί της εφηβικής ηλικίας τις χρησιμοποιεί όλες για να κατανοήσει τον κόσμο(...) Ο κίνδυνος για την Κοκκινοσκουφίτσα είναι η σεξουαλικότητά της που τώρα μπουμπουκιάζει, για την οποία δεν είναι ακόμη αρκετά ώριμη συναισθηματικά (...) Σε όλη την "Κοκκινοσκουφίτσα", στον τίτλο και στο όνομα του κοριτσιού, η έμφαση δίνεται στο κόκκινο χρώμα, που το φορά επιδεικτικά. Το κόκκινο είναι το χρώμα που συμβολίζει τα βίαια συναισθήματα, στα οποία περιλαμβάνονται σε μεγάλο βαθμό τα σεξουαλικά.

Ούτε η μητέρα, ούτε η γιαγιά μπορούν να κάνουν οτιδήποτε: ούτε να απειλήσουν, ούτε να προστατεύσουν Αντίθετα το αρσενικό είναι εξαιρετικά σημαντικό, διαιρεμένο σε δύο αντίθετες μεταξύ τους μορφές: τον επικίνδυνο αποπλανητή Λύκο, ο οποίος αν το κορίτσι ενδώσει, μετατρέπεται στον εξολοθρευτή της καλής γιαγιάς και του κοριτσιού, και στον Κυνηγό, την υπεύθυνη, δυνατή, σωτήρια πατρική φυσιογνωμία.

Όλοι αγαπούν την Κοκκινοσκουφίτσα, γιατί, αν και ενάρετη, μπαίνει στον πειρασμό και γιατί η μοίρα της μας λέει, ότι το να εμπιστευόμαστε τις καλές προθέσεις οποιουδήποτε φαίνεται καλός, είναι σαν να αφηνόμαστε να πέσουμε σε παγίδες. Αν δεν υπήρχε κάτι μέσα μας που να συμπαθεί τον μεγάλο, κακό λύκο, τότε αυτός δεν θα είχε καμιά εξουσία πάνω μας. Επομένως είναι σημαντικό να καταλάβουμε τη φύση του, αλλά ακόμη πιο σημαντικό είναι να μάθουμε τι τον κάνει ελκυστικό για μας. Όσο ελκυστική κι αν είναι η αφέλεια, είναι επικίνδυνο να παραμένει κανείς αφελής σε όλη του τη ζωή".

Το βιβλίο "Η γοητεία των παραμυθιών-Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση" κυκλοφορεί απ' τις εκδόσεις "Γλάρος".



*Η φωτογραφία είναι από εδώ.
















 

Related Posts with Thumbnails